Alles over de wiplash

Wat is een whiplash?

De term ‘Whiplash-syndroom’ kan worden omschreven als een verzameling van klachten die ontstaan nadat het hoofd een snelle, krachtige en plotselinge voor-achterwaartse beweging heeft gemaakt (een ‘zweepslag’ heeft gekregen). Het gevolg is vaak microscopisch klein, moeilijk te objectiveren letsel in meestal de lage nekregio. Een ‘whiplash’ ontstaat vaak ten gevolge van verkeersongevallen (kop-staart-botsingen). Maar ook bij sportongevallen, vallen op het hoofd (paardrijden!) of vallende voorwerpen tegen het hoofd alsmede in botsauto’s en bij harde vliegtuiglandingen komt het regelmatig voor.

Een van de meest opvallende aspecten van het whiplashsyndroom is de tijd die er in de meeste gevallen zit tussen het ongeluk en het ontstaan van de klachten. Het is niet ongebruikelijk dat een whiplashpatiënt pas na een aantal dagen, weken of zelfs maanden na het (auto)ongeluk last krijgt van zijn klachten. Vaak stort de patiënt met een whiplashtrauma pas na enkele dagen of weken in. De pijn in hoofd, nek en schouders en de vermoeidheid is dan zo toegenomen dat normaal functioneren niet meer mogelijk is. Er is nog geen verklaring voor dit fenomeen, daarom is een diagnose stellen ook zo moeilijk.

Wat zijn de kenmerken van een Whiplash?

Bij een whiplash-trauma hoort een heel scala van post-whiplash-klachten. De verschijnselen kunnen variëren van niet zo ernstig tot heel ernstig. Enerzijds zijn er diffuse fysieke (pijn)verschijnselen. Anderzijds kunnen er diverse emotionele/psychische stoornissen ontstaan. De klachten nemen bijna altijd toe bij inspanningen.

Meestal is er direct na het ongeluk wel last van duizeligheid en lichte hoofdpijn, maar de klachten zijn nog niet zo ernstig dat er niet meer normaal gefunctioneerd kan worden. Er is een hele lijst met klachten waarmee een whiplashpatiënt te maken kan krijgen, maar dit is toch per patiënt weer verschillend. Ieder heeft zijn eigen scala aan klachten. Grofweg gezegd zijn de klachten ontstaan door een whiplashtrauma in te delen in de volgende categorieën:

Hersenfunctiestoornissen

Deze zijn onder te verdelen in 2 categorieën:

·  Neurologische stoornissen, hieronder vallen de pijnklachten zoals hoofd- en nekpijn, maar ook spierzwakte in schouders en nek en vreemde gevoelssensaties, zoals tintelingen in de handen.

·  Cognitieve functiestoornissen, deze hebben vooral betrekking op het verwerken van informatie. Hieronder vallen symptomen als concentratieverlies en vermindering van geheugencapaciteit. Gebrek aan nachtrust (door pijn en nachtmerries) kan ook leiden tot concentratie -en geheugenverlies. Functiestoornissen van het bewegingsapparaat

Sensorische functiestoornissen

Whiplashpatiënten hebben vaak last van overgevoeligheid voor licht en geluid of verandering van smaaksensaties. De vestibulaire stoornissen behoren ook tot deze groep omdat het evenwichtsorgaan een zintuig is. Deze vestibulaire stoornissen kunnen leiden tot duizeligheid, oorsuizen, een onzekere balans bij het lopen en wankelen als men langere stil moet staan.

Hormonale stoornissen

Bij veel vrouwelijk whiplashpatiënten is de menstruatiecyclus verstoord. Bovendien vertonen sommige vrouwen symptomen die veel lijken op het premenstrueel syndroom.

Emotionele en psychische gevolgen

Psychische stoornissen zijn vooral stoornissen op het affectieve vlak. Het komt vaak voor dat er veranderingen in het karakter en het gevoelsleven van de whiplashpatiënt plaatsvindt. Zo kan iemand die voorheen opgewekt en actief was door een whiplashtrauma lusteloos en depressief worden. De ernst van de whiplash en de manier waarop de aandoening vanaf het begin behandeld is, bepalen voor een groot deel in welke mate de emotionele stoornissen optreden. De omgeving speelt ook een grote rol hierin. Als de omgeving de klacht serieus neemt en de patiënt voelt zich met zorg en begrip omringt, dan zijn de gevolgen van een whiplash veel beter te accepteren en zal de patiënt sneller genezen. Meestal zijn de psychische klachten net zoals de lichamelijke klachten tijdelijk. Ze verdwijnen gelijk met de lichamelijke klachten. Gemiddeld duurt dit anderhalf tot twee jaar vanaf de datum dat de veroorzaakt werd.

Bij de chronische vorm is het Whiplash-syndroom slechts door middel van een intensief – en vaak ook multidisciplinair – programma effectief te bestrijden.